Prof.Dr.Bülent TOPUZ

ARAMA

EN ÇOK OKUNANLAR

YENİ EKLENENLER

İSTATİSTİKLER

13 kategori altında, toplam 400 konu bulunmaktadır. Bu konular toplam 3930380 defa okunmuş, 1144 rahatsızlık şikayeti veya yorum yazılmıştır.

18 Punto 16 Punto 14 Punto 12 Punto Anasayfa » Prof.Dr.Bülent TOPUZ

MIRTLAK/HIDRELLEZ/TÜRBE GÜNÜ (11 Mayıs 2015)

21.Haziran.2015, 15:31

Prof.Dr.Bülent TOPUZ

“Kasabamın adı 1961 darbesi sonrası Akkent olarak değiştirilmiş. Önceki adı Zeyve. Anlamı net değil, Zaviye sözcüğünün ses değişmesine uğramış hali diye düşünürsek “küçük tekke” diye değerlendirebiliriz. Bu tanımı doğrulayacak şekilde “Ahmet Hoca” isminde bir horasan ereninin türbesi var. Çocukluğum 14 yaşına kadar Zeyve’de geçti. Mayıs ayının ilk Cuma’sı ikindi namazı sonrası türbe avlusunda keşkek yerdik. Şimdi de keşkek geleneğimiz devam ediyor. Benim çocukluğumda bu güne biz mırtlak derdik. Ne hıdrellez bilirdik, ne şenlik. Hatta türbe günü de denmezdi… Sözlükleri karıştırdım, bulamadım. Bunun üzerine PAÜ Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden Levent Kurgun’a sordum. Araştırması neticesinde aslının “Bırtlak” olduğunu, lokma ve hamur işi gibi anlamları olduğunu söyledi. Türbe günü kasabamıza gelen her misafir ya da televizyon muhabiri kaç yıldır yapıldığını soruyor. Cevabımız yüz yıllardır idi, ama kanıtı yoktu. Sanki “Mırtlak” sözcüğü yüzyıllardır sürdüğünün ispatı gibi. Sözcüğün kökeni Oğuz Türkçesi, yani bugün kullandığımız dil. Öyle anlaşılıyor ki kasaba insanının kökeni olan Horasan’da da böylesi bir gelenek var idi. Ananemin dilindeki sındı, sini, hayat, gire günü gibi birçok sözcük kayboldu gitti. Bu sözcükler bin yıl önce nerede yerleşik olduğumuzu ortaya koyan şifreler aslında. Bunlar üniversitenin ilgili bölümleri tarafından mutlaka çalışılıyordur. Sorun paylaşımda. Gelecek Mırtlak’a bu manada bir panel yakışır. “ demişim özetle köyümün geçen yılki keşkek günü için. Çoğu işimizde olduğu gibi, olayın sıcaklığı geçince düşünceler eyleme dönüşemedi ve bahsettiğim türde bir panel gerçekleştiremedik. Ama bakın geçen bir yıllık sürede neler eklendi; bilgi, his ve görüş dünyama. Hem de hiç araştırma yapmadan, sohbetlerle ve gözlemlerle; Ümit Şıracı Türbede meftun Ahmet Hoca’nın “Donsuz Amad” lakabıyla anılmasından hareketle hocanın geleneksel Arap Kıyafeti giyiyor olabileceğini düşünüyor. Bu durumda ya bir Arap ya da oralarda eğitim almış bir Türk olmalı. Yavuz Sultan Selim zamanındaki Sünnileştirme politikası çerçevesinde gönderilmiş olabilir. Bana göre, Zeyve’ye gönderilmesinin nedeni, Baklan Ovası dahil yörenin öşrünü toplayan Ağaların Zeyve’de ikamet ediyor olması. Yani o zamanlar Zeyve yörenin merkezi konumunda. Çevredeki yerleşim adlarının Çakırlar, Hancılar, Bahadınlar, Develiler, Alifakılar, Sülüler gibi boy adları ile anılırken, bizim köyün Zeyve olması birden fazla boy barındırmasından olmalı. Mırtlak sözcüğü geleneğin Ahmet Hoca türbesine has olmadığını, yani Sultan Selim’den önce de var olduğunu düşündürüyor. Nitekim komşu köy Çalçakırlar, Çal’ın tek Alevi/Bektaşi köyünde aynı tarihte Dümülcü Veli Sultan Türbesi ziyareti yapılıyor. Adak kesiliyor, Türbenin başında yenilip, içiliyor, çalınıyor, söyleniyor ve dua ediliyor. “Türbe Günü” sözcüğü ortak tarihsel ve kültürel geçmişten geliyor olmalı. Ne tarihçiyim, ne de folklorcu, benden bu kadar. İşin sahipleri az konuşunca meydan benim gibi konunun cahillerine kalabiliyor. Belki beni okuyan bir bilim adamı öyle değil böyle der, bekleyip görelim…

Bu haber 3949 defa okunmuştur.